Cetinje :: Moj grad

Doc. dr Maja Đurić – fotografija

Posted on 09. Jun, 2011 by Vesko Pejović in Iz kulture

IZ BIOGRAFIJE MAJE  ĐURIĆ

Doc. dr Maja  Đurić, rodjena je na Cetinju 30. 11. 1966. godine, gdje završava osnovnu i srednju školu. Na Filozofskom fakultetu u Beogradu, diplomirala je istoriju umjetnosti 1993 godine, kod profesora Bate Petkovića sa temom “Maniristička kriza u Ticijanovom slikarstvu”. Magistarske studije završila 1995 godine u Pragu na Centralno-evropskom univerzitetu u klasi profesora Jana Džefrija ( Ian Jeffrey) – odsjek za istoriju umjetnosti, filozofije i arhitekture. Doktorsku disertaciju odbranila je u Beogradu a 21. aprila 2011. godine svečano joj je uručena diploma …

Kao svestrano umjetnički nadarena osoba, Maja piše stručne tekstove, reportaže, art-tekstove i objavljuje autorske fotografije u mnogim našim i inostranim novinama i časopisima. Pored novinske bavi se intezivno portretnom i pejzažnom fotografijom, a izlagala je i na mnogim samostalnim i grupnim izložbama u našoj zemlji i inostranstvu. Njene umjetničke fotografije do sada su bile odabrane za  preko 40 žiriranih grupnih izložbi, a portrete i pejzaže Crne Gore predstavila je našoj i inostranoj publici na  deset samostalnih izložbi u Budimpešti, Moskvi, Kijevu, Rijeci, Podgorici, Beogradu, Budvi, Tivtu, Perastu i Baru.

Saradnik je fotografske agencije iz Pariza “Wostokpress”, savjetnica za Crnu Goru Evropskog vodiča za fotografiju  (Njemačka, Gotingem, European photography guide. No. 8 ), jedan je od osnivača i predsjednica “Instituta za fotografiju Crne Gore” a njene fotografije korišćenje su i u igranim filmovima, muzičkim i turističkim spotovima, marketinškim kampanjama.

Komesar je i autor velikog broja izložbi  medju kojima  izložbe savremene crnogorske fotografije “IN MONTENEGRO” održane u okviru dana kulture SRCG u Berlinu  septembar 2005 godine, projekta “Jedan dan u životu Crne Gore” ( radionica i izložba) dio zvaničnog programa “METUBES medjunarodne turstičke berze” Budva, Moderna galerija,  mart 2006 godine, član kreativnog tima (selektor fotografija, samostalno predstavljanje fotografija ) crnogorskog paviljona  Expo 2010, Šangaj Kina itd.

Učestvuje i organizuje projekte:

-izložbe umjetničke fotografije, foto i dizajn bilborda, foto-oprema knjiga, vodiča, brošura, kataloga, godišnjih izvještaja;

-organizacija i realizacija vizuelnog identiteta raznih kulturnih dogadjaja, promocija, workshop-ova vezanih za fotografiju, istoriju fotografije;

-realizacija tekstova iz nacionalne i svjetske istorije umjetnosti;

-inkorporisanje fotografije u spotovima, dokumentarnim i igranim filmovima;

-primijenjena fotografija u enterijeru. Dobitnik je više domaćih i inostranih nagrada za fotografiju među kojima i prve nagrade na medjunarodnoj izložbi “Marubi 2003”  ( www.marubi2003.com ),  nagrade za najbolju novinsku fotografiju u Crnoj Gori “MONT PRESS PHOTO 2007”,  prve nagrade u kategoriji turistička fotografija na 4. Festivalu turističkih komunikacija FTK 2010. godine (METUBES, Budva).

Kao istoričar umjetnosti godinama se bavi proučavanjem istorije fotografije u Crnoj Gori.

Trenutno radi u Budvi u Grad Teatru kao  urednik kulturnog programa i Podgorici kao prodekan za nastavu na Fakultetu vizuelnih umjetnosti (Univerzitet Mediteran) na kojem predaje na predmetima Uvod u fotografiju, Digitalna i primjenjena fotografija i Istorija umjetnosti.

Član je Udruženja istoričara umjetnosti Crne Gore (Savjet za izdavačku djelatnost),  Udruženja fotografa Crne Gore, Rotary cluba Budva, Odjeljenja društvenih nauka CANU, Odbora za etnologiju, …

Stalno živi u Budvi, kad god “ugrabi” rado se vraća  rodnom Cetinju a  za kraj ovog biografskog prikaza evo i Majinih riječi: “I dalje puno putujem,
ali jedino fotografišem u Crnoj Gori … ona mi je jedina inspiracija jer je najbolje osjećam.”

IZVODI IZ TEKSTOVA O MAJINIM IZLOŽBAMA

OGLEDALO, TA MISTIČNA POVRŠINA – Beograd, 9. decembar 2001.

Prof. dr Veljko Radović

 UMJETNOST «ONEOBIČAVANJA» MAJE ĐURIĆ-ĐORĐEVIĆ       Uvijek sam bio fasciniran i hipnotisan ogledalom, tom čudesnom površinom koja odslikava oba svijeta, spoljni i unutrašnji. Dosljedno, i vodu posmatram gotovo isključivo kao ogledalo nebesa. Ono ne pamti, nestalno održava neprestanu smjenu prizora. Ta fluidna površina je granica običnog i posvećenog, fizičkog i suštinskog, metafizičkog. Na primjer, tibetanska mudrost je oličena u Velikom Ogledalu. Angelus Silesius je ljudsko srce smatrao ogledalom koje održava najviše prisustvo, prisustvo Boga. Možda ironično, Horhe Luis Borhes nije volio ogledala i očeve, zato što povećavaju broj ljudi, a on je mislio da ih je dovoljno i bez umnogostručavanja.

Umjetnica fotografije Maja Đurić-Đorđević je, izgleda, takođe opsjednuta ogledalima i vodenim i staklenim površinama. I nebom koje se održava u vodama i svemu što prima u sebe odraz viših svjetova. Njene fotografije reflektovanja u ogledalima, koja se prizmatično umnožavaju u objektivu njenog aparata, imaju i snagu dokumenta, ali nju on ne zanima, nego privid realnosti i unutrašnja iluminacija. Interesuje je metafizika običnosti, jer njena fotografija magijski zaustavlja Vrijeme u njegov sjetni šum, zaleđuje ga. Na nekim fotografijama Maje Đurić-Đorđević vidi se odraz same umjetnice. Ali, ove fotografije valja iznutra vidjeti, jer one kriju tajnu unutrašnjeg bića stvari, jer je jalov posao opisivati ono što je neopisivo.  

Fotografije umjetnice Maje Đurić-Đorđević snažno podsjećaju posmatrača na unutrašnje carstvo prizora koje se ne daje neposvećenim, rasijanim očima. Jer, čovjek neminovno postaje ono što netremice i dugo posmatra. Siguran sam da je umjetnica sporo, fanatično i usredsređeno gledala prizore prije nego što je odlučila da ih fiksira. Ona nastoji da dokuči ono mabijevsko čudesno koje lebdi «između stvari» i bića, «u onom prostoru gdje naša čula ne opažaju ništa neposredno». Umije da vidi očiglednô i osjeti prostore «između», jer se upravo u njima obrazuju prelazne ravnoteže dva samo prividno ista svijeta, spoljni i unutrašnji. Ove fotografije Maje Đurić-Đorđević vidim kao slavljenje Granice koju odslikavaju posvećena duša, ogledalo, voda, i Nebo iznad svih i svega.

OTVARANJE IZLOŽBE FOTOGRAFIJA MAJE ĐURIĆ – ĐORĐEVIĆ
U PODGORIČKOJ GALERIJI “CENTAR” 12. JUNA 2002. GODINE

Dragan Radovanović, dipl. istoričar umjetnosti – Direktor Centra savremene umjetnosti Crne Gore

       Iskustvo fotografije u XX vijeku čini se da je potpuno raspršilo dileme u vezi odgovora na pitanje: da li se fotografija može staviti u ravan posmatranja kao i svako umjetničko djelo ili je njen pak produkt, po prirodi stvari, rezultat tehnike i tehnologije pukog bilježenja detalja iz svijeta vidljivih fenomena? Razrješnica dileme ili, ako baš hoćemo – odgovor na pitanje je već odavno potvrđen u korist umjetnosti, odnosno, proširenih medija umjetničkog izražavanja. No, po pravilu, zasluga za prevagu umjetničkog nad tehnicističkim ne pripada usavršenoj aparaturi ili tehnologiji, već aktivnostima i senzibilitetu onih koji stoje iza njihovog korišćenja.

       Upravo iz ovih razloga, izložba radova Maje Đurić – Đorđević je u punom smislu potvrda ne samo izražajnosti medija po sebi, već i njegovih mogućnosti u registrovanju autorkinog koncepta, te konačno, uspostavljanja njime specifične strukture njenog likovnog govora. Majini radovi nesumnjivo potvrđuju, da ona uspješno varira odnos prema konceptu i odnos prema pojavnom. U tim relacijama je reflaktovan onaj dualitet, čiju kompleksnost autorka nosi, naravno ne kao konflikt, već kao stav o koegzistenciji reporterskog i umjetničkog principa. U prvom je sadržan zahtjev za registratorskom funkcijom medija, dok je u drugom evidentno postojanje ideje, koju na svojevrstan način prezentuju radovi na ovoj izložbi. Sveprisutno gusto tkanje kompleksne priče, visokog likovnog i psihološkog nivoa, nose ustvari jednostavni kadrovi čistog sadržaja i čitljive poruke. Nivou sugestivnosti i slojevitosti kazivanja doprinose efekti u ogledalu reflektovanih odraza okolnih detalja, čime se postiže, s jedne strane, u fizičkom smislu -egzistencija slike u slici, a s druge pak – različiti govori prostora, govori njihove simboličke, aluzivne i metaforičke prirode. U istom kontekstu, prostori ili likovi se pojavljuju kao realnost i iluzija, ili ponekad kao prividi privida.

IZ PREDGOVORA OBJAVLJENOG U KATALOGU KOJI JE PRATIO  IZLOŽBU

Nataša Nikčević, dipl. istoričar umjetnosti        Kamera sve na svijetu može učiniti zanimljivim. Proširuje naše predstave o tome što je vrijedno gledanja i što imamo »pravo« da posmatramo. Zato je fotografija »gramatika« i etika viđenja«, fotografije su tumačenje svijeta u istoj mjeri u kojoj su to slike ili crteži« – neki su od temeljnih stavova Suzan Sontag koje se iščitavaju i u kolor fotografijama Maje Đurić Đorđević, izrazitog ekspresivnog i eksperimentalnog naboja.

       Različite cikluse povezuje ogledalo kao predmet što je sugerisano i naslovom »Speculum in imaginis« i podsjećanje na različita shvatanja u književnosti, likovnoj umjetnosti, filozofiji, psihoanalizi ogledala. Vezano je i za hrišćansku religiju gdje je u početku bio simbol Bogorodice a kasnije Lucifera ali i šamanske obrede, zen – filozofiju, sufi rituale… Ogledalo je fokus imaginacije i realnosti o kome su razmišljali i tumačili ga Platon, Plotin, Hajdeger, Lakan, Dante, Malarme, Valeri, Borhes.

             Ogledalo u fotografijama pejzaža Maje Đurić-Đorđević je predmet kojim postiže efekat kolaža – montaže prostora, a te postupke Benjamin označava kao karakteristične za strategije alegorijskog uma. Tematsko-motivski repertoar fotografija ovog tipa čine pejzaži Budve, Cetinja, Lovćena, spomenika bitnih u crnogorskoj memoriji. Ono što nije stvarno prisutno u nekim fotografijama, Maja Djurić Djordjević uspješno inkorporira. Za njih koristi ogledalo pravougaone forme koja asocira na uobičajen format slike. To su svojevrsne  »slike u slici« postupak koji su koristili brojni likovni umjetnici.

       U fokusu njenog fotografskof aparata je i atmosfera, boje, teksture, pejzaža koje ogledalo čini vidljivim ali i proširuje njihova značenja. Ponegdje se poklapa »slika na ogledalu« sa ostalim elementima, a negdje su namjerno izmještene. Inteligento  se poigrava i tradicionalnim shvatanjem fotografije koja je »odraz stvarnosti«, a ogledalo je takodje  ono što odražava. Da li fikciju ili stvarnost?  Posebnu cjelinu čine fotografije snimljene u Libiji gdje je ogledalom izvučen »fragment pejzaža«. Na jednoj od njih pustinja i tragovi po njoj asociraju strukturom i na biblijski hljeb, prolaženja, nestajanja. Fotografije su tehnički besprekorno urađene, s rafiniranim osjećajem za boju i svjetlost kojim postiže metafizičku atmosferu daramatičnost.

       U seriji portreta koristi kružno ogledalo i snima uglavnom prijatelje umjetnike u trenutku ogledanja-suočavanja sa samim sobom. Taj proces se najčešće odvija u samoći jer je ogledalo kako ga tumači istoričar umjetnosti Jurgis Baltrušaitis »instrument samosaznanja koji čovjeku otkriva neposredno njegovu sopstvenu sliku, njegovog dvojnika, fantoma, njegov simulakrum, njegova fizička svojstva i nedostatke. Izdvajaju se portreti Suzane Pajović Ž., Sandre Božović gdje je pozadina magritovsko nebo – a oblake je vrlo teško snimiti, istoričara umjetnosti Aleksandra Čilikova i Milije Pavićevića koji su zamišljeni kao triptih u kojem je sugerisana i misao o nestajanju, distorziji lika. Maja Đurić Đorđević uradila je i autoportret gdje je vrlo dobro upotrijebila sjenku odnosno svjetlost. Svi njeni portreti su psihološke studije u kojima je uspješno transponovala psihološka stanja, emocije portretisanih.

       Sofisticirane fotografije, bez obzira kojem ciklusu pripadale, Maje Đurić Đorđević uvezuje ogledalo, ekspresivan rukopis i višeslojna simbolika.

 IZBOR IZ TEKSTA KOJI JE OBJAVIO “CRNOGORSKI KNJIŽEVNI LIST”
A POVODOM SAMOSTALNE IZLOŽBE  “SPECULUM IN IMAGINIS“, MONTENEGRO 2002

FOTO CJELINE,  Podgorica, jun 2002.

Slobodan Bobo Slovinić, dipl. arhitekta

       Centar savremene umjemosti je u galeriji “Centar” u Podgorici, sredinom juna (2002.) ove godine, priredio somostalnu iziožbu “Fotografskih cjelina” pod nazivom “Speculum in imaginis”, crnogorske umjetnice Maje Đurić Đorđević. Izložbu prati izvanredno dizajniran i štampan katalog, a autori uvodnih tekstova su publicista Veljko Radović i likovni kritičar Nataša Nikčević.

       U izložbenom prostoru prezentirane su 24 pravougaone ili kvadratične ostakljene table, koje je autorka formirala kao dibtihalne, triptihalne ili kvadriptinalne foto-cjeline. U ostvarenim foto-kreativnim ciklusima, Maja se tematski bavi crnogorskim istorijsko-kulturnim reperima (Cetinje, Lovćen, Orlov krš, Biljarda, dvor Kralja Nikole), zatim starim gradskim aglomeracijama (Budva, Sveti Stefan, Citadela, katedrala Sv. Ivana), te nadahnutim portretskim varijacijama (M. Pavićević, S. Čilikov, A. Božović), ili pak pejzažno-ekološkim vrednotama, surim kršem, morem, nebom, plažama i bogatim mediteranskim rastinjem. Tokom rada, ona posebnu pažnju upravo usmjerava, ka globalnim i fragmentarnim kompozicionim sklopovima.Umjetnica tako snažno i sugestivno forsira, ambijent u ambijentu ili, segment u segmentu, zapravo uvijek postiže dvoslojno ili troslojno likovno značenjstvo. Koristeći se relativno jednostavnim predlošcima, Maja je konceptualno, taj neo-esteticizam, dovela do visokog i zavidnog umjetničkog nivoa, tako da se ostvarenja mogu tretirati kao svojevrsne foto-grafike ili foto-imaži koji posjeduju visoke estetske performanse. 

 Maja ne “juri” motiv, niti motivsku živopisnost koja bi bila samo sebi ciljem, ne traga za velikim “epohalnim” temama, pa ne želi, ni da foto-tehnološkom perfekcijom u krajnjoj izvedbi frapira posmatrača. Svakako, ta njena relativno “obična”, ali estetski višeslojna ostvarenja moguće je realizovati u labaratorijskoj “kuhinji”, preklapanjem fotosa preko fotosa, variranjem ekspozicije, i kiselinskim varijetetima.

 No, ona se postavlja filmično, usmerava objektiv u unaprijed aranžirane i režiserski predpostavljene prizore, koristeći se ogledalima manjeg formata, koji reflektuju onu izvrnutu, dublju, metafizičku stvarnost, “iza” ili “van” rakursa aparata kao segmentiran aplikabilni detalj. Tako, faktički jednim jedinim “okidanjem”, “al prima” egzekutuje svojim “Nikonom”, multi-značenjski eksplikat. Pored izvanrednih kompozicionih rešenja, umetnica posebnu pažnju usmerava ka odnosima tamno – svijetlog, koji su po pravilu veoma kontrasni i dramatični. Vjerovatno bi njeni foto-imaži, bili možda i sugestivniji kada bi bili realizovani crno-belo. Jer, koliko god umetnica znalački varira toplo-hladnu hromatsku školu, čini se da je kolorit, ipak u sekundarnoj funkciji.

 U svom nadahnutom istraživačkom poduhvatu, Maja poput kompozitora, varira u više varijanti pronađeni lajt motiv, kako bi izvukla maksimum interesantnih i zanimljivih sekvenci. U tom pravcu, nevjerovatan broj modulacija, omogućava joj osmišljeno i funkcionalno korišćenje tro-obličnog ogledala, koje po svom isijavajućem karakteru, nudi izvrnutu sliku stvarnosti, ili pak neku novu, dublju realnost. U tom pravcu, usmjeravao je često svoje studente profesor likovnih elemenata Dragoslav Stojanović Sip, predlažući im da svoje kompoziciono slikarsko rješenje, kontrolišu uz pomoć ogledala, pa i koriguju, jer prevrnuta slika eksplicitno iskazuje mnoge nelogičnosti, koje u normalnoj percepciji ostaju jednostavno nedokučive. To je ta iskonska, čudesna i magična moć ogledala koja konstantno i neminovno reflektuje prevrnutu kontra-stvarnost.       Svojevremeno je profesor Živojin Piperski, egzaltirano demistifikovao “umetnost fotografije” objašnjavajući da je fotos, prosečno, samo jedan dvestopedeseti djelić “uhvaćene” stvarnosti u sekundi, koliko faktički i jedan treptaj oka može da percipira, te da je “umetnička fotografija” apsurd i totalna zabluda koju nam je donelo novo vreme. Svakako, branio je istinsku umjetnost i čin kreativnog stvaranja, tvrdeći, da je u jednom umjetničkom djelu kondezovano bezbroj očnih perceptivnih “okidanja”, te da se samim tim, jedan ekspozicioni treptaj foto aparata, u umjetničkom smislu, ne nudi bilo kakvu kreativnu višeslojnost. No, u prilog tih veoma zanimljivih i uputnih tvrdnji, Maja Đurić Đorđević se svojim najnovijim višeisijavajućim aplitudinalnim istraživanjima upravo uputila ka toj svetoj i mističnoj sferi, koja se sa pravom naziva kreativni čin i umetničko ostvarenje.

IZBOR IZ TEKSTA KOJI JE OBJAVIO “MONITOR”
A POVODOM SAMOSTALNE IZLOŽBE
“SPECULUM IN IMAGINIS“, MONTENEGRO 2002

28 jun 2002.

Olga  Perović – dipl. istoričar umjetnosti, likovni kritičar

 … Izložbe prave umjetničke fotografije, kompleksno osmišljene i višeznačne, prava su rijetkost. Na takav način koncipirane i realizovane, one su pravi doprinos raznovrsnosti likovnih umjetničkih iskaza mlade generacije. Zanimljiva izložba Maje Djurić Djordjević pod nazivom “Speculum in imaginis” u podgoričkoj galeriji “Centar” vrhunski je domet u toj oblasti… Ova samostalna izložba zapravo je rezime, suma Majinih višegodišnjih istraživanja što se tiče baš kreativnih mogućnosti i kapaciteta fotografije, što je obavljeno uz postizanje vrhunskih dometa izrade, kao i majstorskog uskladjivanja boja u prirodi u samom fokusu objektiva … Kultura obrade, promišljenost izbora i poruke otkrivaju da je Maja Djurić Djordjević istoričar umjetnosti kome su poznate tajne likovnog ostvarivanja doživljaja kroz fotografisanje/slikanje izloženih prizora.

DIO IZ GOVORA SA OTVARANJA IZLOŽBE U BUDVI
– MODERNA GALERIJA, JUN 2002

Alma Strahinja, dipl. istoričar umjetnosti

       Dobar fotograf mora biti u isto vrijeme i umjetnik, vizionar, maštovit zanesenjak, ali i fizičar i hemičar.
Posmatrajući Majine radove dobija se utisak da je do njihove jednostavnosti i jasnoće izraza lako doći. Ali, vjerujte nije. Predana svome motivu, ona je uspjela da savlada najteži zadatak, sopstveni prostor unutrašnje tišine, iz kojeg  su se pojavile ove prekrasne i čudesne fotografije. Njene fotografije imaju prefinjenu estetiku forme i literarni sadržaj. Sazdane su od kontrasta, koje Maja uočava na ženski blag način.
       – Izmedju igre sa motivima mediteranske arhitekture, kamena, pijeska ili morske trave.
       – Izmedju mediteranskih elegija usamljenih gradskih pejzaža.
       – Mira i daljine neba i mora ili  prikrivene jeze metafizičke stvarnosti ogledala.

    Razmišljajući o izvoru na kojem nastaju ove fotografije – slike, o emocijama koja ih pokreće, shvatila sam da je to onaj momenat u kojem se želi prevladati nemoć prolaznosti.Njen izraz je negdje u okvirima ekspresivnog simbolizma, ali mislim da ona svjesno pravi otklon od trenda.U svome svijetu tišine, zadubljena u motiv koji fotografiše, ona nalazi izraz intimnih stanja svih nas, u ovom prolasku kroz život.

DANI KULTURE U BERLINU – Berlin, 04.09.2005.

Iz govora gospođe Dragice Milić koja je otvorila izložbu

                             Zadovoljstvo mi je i čast što sam u prilici da u ime Ministarstva kulture i medija Crne Gore, ovdje, u Berlinu otvorim izložbu fotografija “In Montenegro”. To je jedan od projekata kojima se savremeno crnogorsko kulturno-umjetničko stvaralaštvo predstavlja na ovogodišnjoj manifestaciji Dani Srbije i Crne Gore u Njemačkoj.

       Izbor fotografija za ovu izložbu je napravila Maja Đurić Đorđević, magistar istorije umjetnosti i osnivač crnogorskog Instituta za umjetničku fotografiju. Izložba obuhvata 60 fotografija iz djela 11 autora, koji već godinama fotograflju smatraju centralnim medijumom umjetničke djelatnosti, pripadaju različitim generacijama i imaju različitu percepciju i pristup ovom obliku umjetničkog iskazivanja, a istovremeno su svoje umjetničke kvalitete potvrdili i na međunarodnoj sceni.

 

Pred nama su fotografije autora sigurne ruke, oštrog oka i pronicljive, kritičke svijeti. Fotografija nije samo zapis jednog vremena, baština ili podsjećanje na prošlost, fotografija je i sadašnjost, afirmacija kulturnih i turističkih potencijala, prikaz raznolikosti i bogatstva vidika i života koji spajaju ljude.

      Crnogorski pejzaž je bio jedan od najprovokativnijih i dominantnih motiva crnogorske moderne tokom XX vijeka. Neprevaziđena i jedinstvena ljepota crnogorskih predjela i prostora i dalje je inspirativna za mnoge istaknute stvaraoce, a ne ostavlja ravnodušnim ni one kojima umjetnost nije profesionalna orjentacija. Zato je danas u Crnoj Gori sve više onih koji svoje duhovne potrebe zadovoljavaju baveći se umjetničkom fotografijom sa osnovnim motivom novog crnogorskog pejzaža. Pejzažu se prilazi na moderan način, u njemu se traži referencijalna veza sa stvarno doživljenim ili potvrđuju maštovite asocijacije probuđene zajedničkim djelom čovjeka i prirode.

       Pozivam vas da zajednički pogledamo izložbu fotografija novog crnogorskog pejzaža “In Montenegro” i nadam se da ona neće probuditi samo umjetnički interes, već da će doprinijeti da se Crna Gora prepozna i kao zanimljiva turistička destinacija.

DIO TEKSTA IZ KATALOGA IZLOŽBE “MOJ SVIJET”
ODRŽANE U GALERIJI ARTGET, KULTURNI CENTAR BEOGRAD – 06-25 maj 2005

Maja Stanković, dipl. istoričar umjetnosti  

       Izložba Maje Đurić Đorđević pod nazivom Moj svijet sastoji se iz dve serije fotografija. Reč je o pejzažima koji upućuju na odmak od uobičajenog pristupa ovakvom tipu fotografije. Povezuje ih konceptualno polazište bazirano na preispitivanju načina funkcionisanja pogleda, odnosno, obima ili okvira viđenog u odnosu na podrazumevajuće.

   Refleksija je motiv po kojem se izdvaja prva serija fotografija. Fotografisani su odrazi u vodi. Prelamanje svetlosti u prirodi i pojava odraza, okolnih predela i objekata u vodi mogu se nazvati primarnim refleksijama jer pripadaju repertoaru prirodnih fenomena. Površina vode, kao reflektujuća površina, prenosi određeni vizuelni sadržaj povezan sa njenom narcističkom, ‘ogledajućom’ funkcijom ili ulogom medijuma. Momenat ogledanja ili odražavanja u vodi nosi mitska obeležja. U tome se, istovremeno, prepoznaje iskonska snaga ovog fenomena koji je oduvek bio predmet interesovanja i istraživanja. Fotografisanjem prirodnih refleksija autorka izdvaja jedan model ‘predstavljanja’ u kojem je mogućnost intervenisanja svedena zbog  ujednačenog, međusobno povezanog odnosa između refleksije i reflektovanog …

IZLOŽBA U SANTA MARIJI – Budva, 21. jul 2006.

Doc. dr Pero Vujović, dipl. inž. građ.

       Dragi prijatelji, ljubitelji umjetnosti, velika mi je čast što mogu da otvorim izložbu radova oca Slobodana Pura Đurića i njegove kćerke Maje Đurić.

       Veoma mi je drago što dočekasmo da poslije tridesetak godina vidimo Purovu izložbu ovdje u Budvi i to zajedno sa Majom koja je u naletu punog umjetničkog stvaralaštva.

       Puro, poslije pedeset godina profesionalnog bavljenja slikarstvom, poslije 170 izložbi u bivšoj Jugoslaviji i tridesetak u inostranstvu, večeras sa Majom koja je već stigla da izlaže nа preko 40 grupnih i osam samostalnih izložbi u Moskvi, Budimpešti, Podgorici, Budvi, Tivtu i Beogradu priredili su nam večeras u okviru likovnog programa festivala Grad Teatar ovu prelijepu izložbu.
       Tematska izložba “Defragmentacija” je dodirna tačka na kojoj su se našli otac i ćerka i pokazali svu svoju sličnost i različitost u poimanju umjetnosti u kojoj se apsolutno prepoznaje kompatibilnost u njihovom stvaralaštvu.

       Razlog za to, vjerovatno leži u tome, što u procesu stvaranja svi UMJETNICI ĐURIĆI, a ima ih mnogo, predstavljaju jedni drugima najžešće i najiskrenije kritičare, tako da to ima za posljedicu rađanje maestralnih dijela, bez obzira u kom vidu umjetnosti se oprobavaju.

       Đurići sa ljudskog i umjetničkog stanovišta predstavljaju pravu instituciju koja čitavi vijek ostavlja dubok trag u dešavanjima u našoj maloj Crnoj Gori dok svoje pune afirmacije ostvaruju u svjetskim metropolama.

       Večeras sam siguran da ćete prepoznati pravi senzibilitet oca i ćerke koji se može najbolje sagledati upravo u Budvi, koja je u mnogim radovima bila prava inspiracja za njihovo stvaralaštvo. 

       Kao veliki ljubitelj njihovih djela i kao čovjek koji je na sličan način proživljavao prelijepe trenutke naše Budve u posljednjih tridesetak godina, mogu slobodno da kažem da iskrenost i temeljnost kao i uloženi veliki trud u njihovom stvaralaštvu veoma plijeni, i to pogodovo u današnjem svijetu u kojemu vlada nevjerovatna površnost u svim sferama naših života pa tako i u umjetnosti.

 IZLOŽBA UMJETNIČKIH FOTOGRAFIJA  “GOSPA OD BOKE” – Perast, 21. jula 2008.

Marija Božinović-Mihaliček – Riječ na otvaranju

  

 

     Širenje kulta Gospe u Boki, započinju u ranom srednjem vijeku  pripadnici benediktinskog reda, u njenu slavu, podižu crkve i samostane na najljepšim mjestima zaliva. Vrijeme  renesanse i  baroka donijet će izuzetnu privrženost GOSPI, posebno u Perastu koji neki nazivaju Bogorodičinim gradom. Gospa postaje njegov amblemski lik, crkve, kapelice i oltari posvećeni su Gospi od zdravlja, Gospi od Karmena, Gospi od Rozarija, Gospi od Andjela… Bogorodičinom rođenju…

       Najomiljeniji lik kršćanskog vjerovanja i duhovnosti u cijeloj Boki Bogorodica se slavi u pjesmama i molitvama kao „kraljica neba“, „ kraljica bokeškog mora“, „zvijezda mora“. Procesijama, molitvama, votivnim darovima  se traži njena zaštita, pomoć ili izražava zahvalnost za čudotvorno spasenje grada, pomoraca i bolesnika. Pred njenim likom, stoljećima na koljenima mole ili pale kandila majke, sestre, supruge uzdajući se u milosrđe Majke  Božje.
       Njenu blagonaklonost su tražili  mornari, ribari, težaci, kapetani, trgovci – siromašni i bogati ostavljajući joj darove skromne ili raskošne.

       Gospa je otjelotvorena u narodnoj umjetnosti širokog puka, u legendama i čudima, a njen lik pretočen u kamen, sliku, ikonu, srebrne reljefe ispunjava spiritualne prostore crkava i samostana Boke, koje su osmišljavali skromni kamenari i slikari ili oni koji su snagom svog talenta stvarati umjetnost visokih dometa.

       Ovo su asocijacije u susretu sa izložbom „Gospa od Boke“, koju Perastu daruje uoči FAŠINADE, autorka  magistar  Maja Đurić- Đorđević, istoričarka umjetnosti, koja se opredijelila za istraživački i stvaralački rad na  fotografiji, koju je  specijalizirala u Pragu.

       Njen doprinos je  posebno izražen u teoretskim, kritičkim i povijesnim aspektima fotografije kao medija.

       Istovremeno njene  umjetničke fotografije koje je uspješno predstavljala na mnogim izložbama rezultat su traganja za osobenim vizuelnim izrazom i objedinjene u cikluse inspirisane Budvom, Cetinjem, Libijom u kojoj je boravila jedno vrijeme i  sada Bokom.

       Autorka i u ovom najnovijem ciklusu fotografija na platnu polazi od konceptualne ideje da odabrane motive sakralnog nasljeđa Perasta i Boke Kotorske poveže u temat koji je nazvala „Gospa od Boke”.

       U središte izložbe autorka postavlja izvanredne fotografije sa odrazima u moru: Perasta- grada pod zaštitom Bogorodice, Sv. Juraja- reminiscencije na prvobitno prisustvo benediktinaca koji njeguju Gospin kult i zavjetno svetište Boke, crkva posvećena Uznesenju Bogorodice, na drugom peraškom otoku.       Na fotografijama je Gospa od Rozarija, kao jedan od najprisutnijih ikonografskih tipova, prikazana kao kraljica na nebeskom tronu, izrađena u bojenom drvetu, a nošena u procesijalnim ophodima Perastom, zatim oltar sa palom Bogorodice iz crkve Sv. Nikole i mala kamena skulptura sa glavnog portala Gospe od Škrpjela.

       Percepcijom otkrivamo namjeru autorke da apostrofira duhovno značenje i simboliku Gospinog lika u kombinaciji sa drugim motivima.
       Tu su anđeli kao pratioci Bogorodice na njenom zemaljskom putu i putu božanske nebeske slave: kameni krilati Gabrijela, anđeo- vijesnik i barokne mermerne skulpture anđela u stavu adoracije, sa oltara iz crkve Gospe od anđela iz Kotora, koji krase oltarnu apsidu nezavršene velike crkve u Perastu.

       Fotografije kamene, ukrasne plastika ruže-rozete sa pročelja crkava u svom obliku kruga nose asocijativnu simboliku vječnosti i neprekidnog postojanja kulta Gospe na prostoru Boke, kao mjesta kolektivne kršćanske istočne i zapadne duhovnosti i identiteta.

       Fotografije Maje Đurić donose sve estetske vrijednosti i ističu postulate umjetničke kreacije: likovnost, kompoziciju, tonske vrijednosti, kolorita, ritma…

       Emotivni naboj utkan u svaku fotografiju pojedinačno i cijeli ciklus provlači se kao otisak ličnog senzibiliteta, koje ćete, sigurna sam osjetiti na ovoj izložbi.

       Zato su ovi radovi mnogo više od vizuelnog zapisa nama poznatih i bliskih mjesta, i nadaleko čuvenih motiva iz Perasta i Boke.”…

BARSKI ĐARDIN – Bar, avgust, 2008.

Anastazija Miranović, dipl. istoričar umjetnosti

“Jedino ljude i kamen miri metafora. I sastavlja ih. Ne u mislima, već u stvarima. Pronalazi.”
(W.C.Williams)       Čudna i jedinstvena sprega veže čovjeka za ljepotu prirodnih formi i potrebe da se u njima izrazi, pronađe “ljudski znak koji je istovremeno priroda”.

       Moraju li uvijek iznova da se odvijaju životni ciklusi čovjeka i prirode da bi se uvidjelo šta se događa sa nama i mimo nas? Između “vrijednosti očiglednosti” i “očiglednosti vrijednosti” postavlja se fokusirano “oko” kamere Maje Đurić da permanenetno bilježi mijene prirode, čovjeka i civilizacije kroz tragove prošlosti sačuvane u kamenoj plastici, arhitekturalnim kamenim ostacima i sjećanju koje se od zaborava brani ljepotom formi i oblika.

       Kompariranjem i stavljanjem u specifičan i originalan kontekst naizgled nespojivih entiteta – prirode, kao nečeg što se stalno razvija i obnavlja i kamena kao statičnog i vječnog hroničara ljudskog trajanja, Maja Đurić nam ukazuje na očiglednosti koje se nas dotiču u najfinijim i najsuptilnijim trenucima i vrijednostima tih očigiednosti u istorijskom, filozofskom i psihološkom biću. 

       Rozarijum Maje Đurić čine ruže života i kamene ruže, ruže najljepših boja, mirisa latica i ruže plastičkih rozeta sakralnih građevina, portala i portuna. Taj jedinstveni sublimat kružnih, spiralnih formi ciklički i ritmovano se ponavlja. Multiplikativnim akcentiranjem istog motiva sagledavamo “lice” forme “hvatajući” detalj, da bi “uranjanjem u materiju- pojedinosti poništili opojnost daleke ukupnosti”.
Ruža kao simbol u čovjekovom istorijskom i duhovnom trajanju modifikovala je svoju značenjsku etimologiju. Isticana na dinastičkim grbovima, minijaturama i sakralnim spomenicima, gdje god, uvijek je imala determinisano mjesto pojavljivanja.
Ruža za rever- svatovska ruža, ruža za grob- korotna. Ljepota i poštovanje njenih dihotomnosti ovdje je još više naglašeno- ruža kamena- ruža barskih i svih inih đardina, tek procvala sa tragovima prve jutarnje rose na racvjetalim laticama i ona što joj vijekovi daju patinirani prizvuk vremena prošlih.       Maja Đurić varira i apostrofira ružu kao trajanje ljepote koje se obnavlja, kao umjetničko trajanje klesara i neimara prošlosti, kroz simboliku trošnosti / trajanja koje nas uvijek iznova vraća na početak životnog ciklusa.

       Stari Bar kao inspiracija ovaploćena u kamenim zapisima njegovih portala, međa, akvadukta i kapija, gdje se istorija i savremenost nemilosrno prepliću svakim korakom koji odjekuje sa pločnika.
 Istančanim i sofisticiranim osjećajem za detalj Maja Đurić nam putem fotografije kao specifičnog likovnog medija priča svoju priču koju transponuje i prenosi nа platno i tako toj čudesnoj “igri” prirode i kamena daje kvaliet više, kroz umjetničku datost i trajanje u metafori.

Prilog pripremio – VESKO PEJOVIĆ

PS: Poštovani čitaoci, ako želite da pročitate tekst Doc. Dr Maje Đurić

– STRANI FOTOGRAFI U CRNOJ GORI POČETKOM XX VIJEKA
I UČEŠĆE CRNE GORE NA BALKANSKOJ IZLOŽBI U LONDONU 1907. godine – pogledajte link  https://www.cetinje-mojgrad.org/?p=1217  (a na istoj strani imate i izvod iz Majinog teksta “Ritual smrti na fotografijama” …)