Cetinje :: Moj grad

Dnevnici princeze Ksenije u Narodnom muzeju Crne Gore

Posted on 24. Oct, 2019 by Vesko Pejović in Iz kulture

Dvadesetpet dnevnika princeze Ksenije, koje je Ministarstvo kulture predalo na čuvanje Narodnom muzeju Crne Gore, predstavljeni su danas javnosti. Dnevnici koji su nastali u periodu od 1905. do 1928. godine čuvaće se i prezentovati u dijelu zbirki Muzeja kralja Nikole na Cetinju, a Narodni muzej planira da ih prevede sa francuskog na crnogorski jezik.

Inicijativu da se dnevnici trajno smjeste u Muzej kralja Nikole pokrenula je početkom godine uprava Narodnog muzeja Crne Gore, što je prihvaćeno od strane Ministarstva kulture gdje se 19 dnevnika čuvalo od 2011. godine, dok se preostalih 6 dnevnika nalazilo u kompaniji „Adriatic Marinas“ u Tivtu, koja ih je nakon višegodišnje ekspozicije u Zbirci pomorskog nasljeđa vratila Ministrastvu u junu ove godine.

– Narodni muzej Crne Gore je izvršio stručnu obradu predmeta i obezbijedio uslove za njihovo čuvanje. Tokom postupka primopredaje, konzervatori Narodnog muzeja su konstatovali da su dnevnici uglavnom očuvani sa vidljivim manjim oštećenjima i da su u dobrom konzervatorskom stanju, a prilikom pregleda urađena je i fotodokumentacija za konzervatorsku dokumentaciju NMCG – kazala je direktorica Narodnog muzeja dr Anastazija Miranović.

Činom primopredaje dnevnika princeze Ksenije stvorili su se uslovi za sagledavanje dijela crnogorske istorije u vremenu od 1905. do 1928. godine, ovoga puta iz vizure crnogorske princeze Ksenije.

– Princeza Ksenija koju je njen otac, posljednji crnogorski kralj Nikola, zasluženo zvao „Velika“, birala je sebi put sasvim netipičan za jednu princezu. Poznato je da je, osim što je bila svestrana ličnost, bila jedan od glavnih političkih savjetnika svog oca i nesporno jedna od najintrigantnijih ličnosti dinastije Petrović Njegoš. Njena lična svjedočanstva zabilježena u ovim dnevnicima svakako baciće novo svjetlo na njen i život njene porodice, kao i dio turbulentnog vremena crnogorske istorije, kojim je princeza Ksenija svjedočila, sa akcentom na period boravka kraljevske porodice u egzilu – naglasila je dr Anastazija Miranović.

Ona je istakla da Narodni muzej posebnu zahvalnost duguje princu Nikolaju Romanovom, koji je odlučio da svih 25 dnevnika pokloni Crnoj Gori, kao i nekadašnjem vlasniku kompanije Porto Montenegro, Piteru Manku, koji je posredovao da se oni trajno vrate u Crnu Goru.

IZ BIOGRAFIJE PRINCEZE KSENIJE PETROVIĆ NJEGOŠ (1881-1960)

Rođena je na Cetinju 22. aprila 1881. godine. Bila je deseto dijete i osma ćerka kralja Nikole.

Obrazovanje je stekla na cetinjskom Dvoru, kod stranih učitelja. Govorila je ruski, njemački i francuski jezik i  jednako se zanimala za društvene i za prirodne nauke.

Rijetko lijepa, izuzetno obrazovana, dostojanstvena, karakterna i odvažna, mnogo se zanimala za unutrašnju i spoljnu politiku Crne Gore i bila je desna ruka svome ocu, njegov najsavjesniji sekretar i stub crnogorske monarhije u egzilu.Kralj Nikola je mnogo cijenio njeno mišljenje i zato je zvao “Velika”.

Nije se udavala, iako su za brak sa njom bili zainteresovani srpski kralj Aleksandar Obrenović, bugarski car Ferdinand i grčki prinčevi Nikola, Đorđe i Andrej.

Sa ocem, majkom i sestrom Vjerom, napustila je Crnu Goru 1916. godine i  otišla u Francusku, a potom u Italiju.

Ksenija je prva žena na Balkanu koja je vozila automobile. Pisala je memoare i uspješno se bavila fotografijom. Bila je članica Bečkog društva za fotografiju. U foto-albumu princeze Ksenije vide se motivi iz crnogorskog života u vrijeme Ksenijine mladosti, prije 1916. godine.

Sa željom da se vrati u Crnu Goru, umrla je u Parizu 9. marta 1960. godine u krajnjoj nemaštini i osami. Njeni zemni ostaci preneseni su 1989. godine i sahranjeni zajedno sa ostacima njenih roditelja i sestre Vjere, na Cetinje.

VESKO PEJOVIĆ