Cetinje :: Moj grad

Golf u Crnoj Gori

Posted on 27. Feb, 2020 by Vesko Pejović in Korisne informacije, Zanimljivosti

Poštovani čitaoci,  zbog procjene da će ovaj prilog mnogima biti zanimljiv, prenosim Vam izvode iz publikacije  “Golf u Crnoj Gori” autora Branka Borilovića…

Prema legendi, neka vrsta golfa igrana je još u drevnoj Kini  ali se pravi počeci golfa vezuju se za Škotsku i XIV vijek. Začetnici igre koja je u nekim elementima ličila na današnji golf bili su škotski pastiri, koji su čuvali ovce po prostranim pašnjacima. Drvenim palicama, koje su sami pravili, gurali su loptice u zečje rupe, ne sanjajući da će njihova igra biti preteča sporta koji danas zaokuplja pažnju miliona ljudi širom svijeta.

Znači, može se zaključiti da je kolijevka golfa Velika Britanija, bolje reći Škotska, gdje je u gradiću St. Andrews 1552. godine osnovan golf klub.

                                             Jedan od najstarijih golf terena na svijetu u škotskom gradu St. Andrewsu

Kao sportska igra golf se pojavljuje u Francuskoj 1856, u Švajcarskoj 1860, a u Kanadi 1883, u SAD 1885. godine. Dalje se širio prema Južnoj Americi i Australiji u XX vijeku. Danas je golf jedna od najrasprostranjenijih sportskih igara u svijetu.

Sama riječ golf potiče od engleske riječi gouf, udarac (prema škotskom jeziku). To je sportska igra na otvorenom terenu, u kojoj igrač nastoji da sa što manje udaraca palicom ućera loptice u niz jamica raspoređenih po terenu.

U istoriji golfa zabilježen je i podatak da je 1744. godine na turniru, koji je organizovan u gradu Edinburgu, najbolji golfer dobio kao nagradu srebrnu golf palicu a da su tom prilikom donijeta i golf pravila (13), koja su dopunjavana do današnjih 34.

U principu postoje dva načina takmičenja u golfu. To su:  igra na rupu match play (kada je igraču cilj da lopticu poćera po svim stazama i osvoji najveći broj jamica ; do XIX vijeka postojao je samo ovaj oblik igre) i igra na udarce stroke play (kada igrač želi da sa što manje udaraca ućera lopticu u određeni broj jamica).

Golf tereni se prave u najljepšim djelovima pojedinih regija, pored šuma, rijeka, jezera i mora pa nije čudo što se golf ubraja u izuzetno zdrave sportove, jer igrači provode puno vremena na otvorenom, u prirodnom ambijentu, u gotovo netaknutoj prirodi. Prvi pravi golf teren je napravljen u škotskom gradu St. Andrews 1552. godine. 

Danas je golf uz fudbal, košarku i tenis jedan od najpopularnijih sportova na svijetu i igra ga preko 100 miliona ljudi. Spada u red sportova koji se često nazivaju ,,kraljevskim (gospodskim) sportovima“. Veoma je atraktivan, ali i veoma skup sport. Vrhunski sportisti u ovoj igri su prvi od svih sportista zaradili nevjerovatnih sto miliona dolara po jednoj sezoni i po svoj prilici biće prvi koji će igranjem zaraditi milijardu dolara u karijeri.

Golf palica ili štap je jedan od najvažnijih rekvizita za igranje golfa. Postoji više tipova palica za golf, različitih su dimenzija i različite težine. Igrač ih može birati prema svojoj visini, težini, snazi i mogućnosti zamaha. Palica mora biti elastična, pogodna za igranje i teška do 1/2 kg. Njena dužina iznosi od 85 – 105 cm. Gornji dio palice, tzv. rukohvat ili gripa, obavijen je kožom ili gumom, dok je vrat ili shaft izrađen od čelika ili grafita (danas se rade i od savremenih materijala kao što su borona i kelvar). Donji dio ima drvenu ili metalnu glavu u obliku zavinute pljosnate lopatice kojom se loptica udara.

Jedan od osnovnih rekvizita za igranje golfa je i loptica. Prvo su upotrebljavane drvene ili kožne loptice, ispunjene perjem, koje su se zvale „featheries“. Oko 1840. godine nastale su loptice zvane „gutu“, a krajem XIX vijeka koristile su se gumene loptice – „haskell“. Danas se, uz korišćenje modernih tehnologija, loptice za golf izrađuju od savremenih materijala.

U našem bližem okruženju golf se, po svoj prilici, počeo igrati najvjerovatnije između dva svjetska rata, znatno kasnije nego u Evropi, kasnije nego i u Crnoj Gori a na Bledu je osnovan golf klub 1938. godine.

                                                                                    Golf teren na Bledu

Pravi procvat crnogorskog sporta veže se za početak XX vijeka, odnosno za period vladavine knjaza/kralja Nikole Petrovića Njegoša. Sa sigurnošću se može reći da je u tom periodu crnogorski sport doživio snažan uzlet. Gotovo sve sportove koje je poznavala moderna Evropa, imala je tih godina i Crna Gora: klizanje, tenis, golf, skejting, fudbal, itd.

Neki od pomenutih sportova, poput gimnastike, uvedeni su kao obavezni predmet u osnovnim školama 1874. godine (prva škola otvorena je 1834. godine na Cetinju). Gimnastika je uvrštena u nastavni proces i u Đevojačkom institutu,  osnovanom 1869. godine. Mačevanje se u Crnoj Gori pominje još 1891. godine, a konjički sport 1900. godine,  biciklizam 1905. godine, skejting 1910. godine, fudbal 1913. godine.

Posebno je interesantno da su u to vrijeme u Crnoj Gori postojali i sportovi iz grupe tzv. gospodskih sportova, kao što su klizanje 1882, tenis 1894. i golf 1906. godine.

                                                                        Dio nekadašnjeg golf terena danas

Sredinom daleke 1906. godine, na Cetinju je postojao golf klub koji je formiran na inicijativu diplomatskog Kora a pod pokroviteljstvom knjaginje Milice. Golf teren se nalazio između kuće Ilije Releze i sela Humaca, a uzduž kolskog puta, koji vodi ka Lovćenu (današnja Lovćenska ulica) dopirući do same ograde Italijanskog poslanstva čija je izgradnja bila uveliko otpočela. Ovaj dio grada bio je sasvim pogodan za igranje golfa…

Veoma važan zapis koji potvrđuje postojanje golf kluba i igrališta objavljen je u dnevnom listu ,,Glas Crnogorca“, u br. 27 od 8. jula 1906. godine, na str. 3:

Čast da otvori prvi golf klub u Crnoj Gori, a vjerovatno i u ovom dijelu Evrope, pripala je knjaginji Milici, ženi najstarijeg sina kralja Nikole, prestolonašljednika Danila Petrovića.

Znači, prvi udarac golf palicom izvela je knjaginja Milica, žena koja nije pripadala ovom civilizacijskom krugu, ali koja je sa posebnim senzibilitetom i osjećajem za novo htjela upravo da dâ svoj puni i lični doprinos u evropeizaciji svoje nove domovine Crne Gore.

Originalna golf palica iz 1906. godine sa kojom je Milica – Juta Petrović Njegoš izvela prvi golf udarac na ovim prostorima

Zahvaljujući knjaginji Milici, koja je po svoj prilici najzaslužnija za otvaranje golf kluba na Cetinju, mi danas sa ponosom možemo da se dičimo ovim značajnim datumom i u evropskim razmjerama. Nažalost, o ostalim sudionicima prve partije golfa na Cetinju nemamo arhivskih podataka, osim što se na sačuvanim fotografijama vide lica koja su nam većinom nepoznata. Takođe, nema podataka ni  koliko je vremenski ovaj golf klub postojao. Na osnovu priložene prepiske između predsjednika Opštine Cetinje g. Sava Vuletića i Ministarstva inostranih djela, vidi se da je zemljište predviđeno za golf klub bilo zakupljeno na godinu dana. O njegovoj daljnjoj sudbini nema sačuvanih dokumenata.

                                                                          Milica – Juta Petrović Njegoš

Knjaginja Milica je bila porijeklom iz Njemačke od familije Meklenburg – Strelic. Njeno pravo ime bilo je Juta, koje je udajom promijenila u Milica prethodno primivši pravoslavnu vjeru.

                                                                Zvanice na otvaranju golf kluba 1906. godine

                                                                            Cetinjska mladež na golf terenu

PRILOG PRIPREMIO: VESKO PEJOVIĆ