Dimitrije i “Carmina Burana” Carla Orffa

Posted on 05. Apr, 2018 by Vesko Pejović in Iz kulture

U petak 6 aprila u Koncertnoj dvorani Vatroslav Lisinski u Zagrebu bit će izvedena kompozicija Karla Orfa “Karmina Burana” jedno od najčešće izvođenih djela muzike dvadesetog vijeka u svijetu. Pod dirigentskim vođstvom Mirana Vaupotića ovu će čuvenu kompoziciju izvesti Zagrebačka filharmonija i Akademski zbor Ivan Goran Kovačić iz Zagreba. Tom prilikom iznad orkestra i zbora bit će postavljena monumentalna trodijelna kompozicija Dimitrija Popovića inspirisana Orfovim djelom.

Nakon Malerove druge simfonije ,, Uskrsnuće,, i Mocartove četrdesetprve simfonije ,,Jupiter,, ovo je treći muzičko likovni projekt koji Dimitrije ostvaruje s Zagrebačkom Filharmonijom. Povodom ovog umjetničkog događaja u programskoj knjižici Koncertne dvorane Vatroslav Lisinski objavljen je Dimitrijev tekst o likovnom doživljaju ovog muzičkog djela.

-Karmina Burana je izvorno bila zamišljena kao scenska kantata što je bio razlog više da se medijem slike u formi trodjelne kompozicije izrazi nešto od složenog temata srednjovjekovnih tekstova kojima je inspirirano ovo remek djelo Karla Orfa. Dvije kompozicije sa strana središnjeg dijela likovne cjeline transponiraju temat četvrte pjesme koja se odnosi na ljubav, na zanose i nemire srca i puti , na ekstatično stanje zaljubljene . Dinamikom simbiličkih elemenata sugerira se takođe nemir ljudske prirode. Senzualnost i sjeta se prožimaju. Aktuelnost Orfovog djela zasniva se na onome što predstavlja fenomen svevremenog , dakle radost življenja u svom svojem bogatstvu ali takođe i s tamnim stranama toga življenja kako nalazimo u tekstu komponovane ,,Fortune,,. Njene promjenljive ćudi donose radost i tugu , sreću i nesreću, ushit i jad. Centralna slika kompozicije minimalističkog likovnog karaktera odražava simbolično ta dva pola , dva stanja življenja , uspona i pada čovjekove sudbine. Crveno je simbol strasti, vitalnosti , krvi i žrtve. Crna ruža kao kontrapunkt crvenom monokromu jest simbol ocvalog života. Ružom se otvara i zatvara mistični krug egzistencije . Crvene latice sreće postale su crni cvijet prolaznosti. Upravo svijest o prolaznosti daje optimističku snagu življenju, potiče radost i strast, daje onaj ,, žua d vivr,, ,, radost življenja,, čime je dominantno prožeto ovo Orfovo izuzetno ostvarenje.

HIMNA ŽIVOTNE RADOSTI

Karmina Burana” je najpopularnija kantata Karla Orfa, vjerovatno najvećeg autora scenske muzike minulog stoleća.

Godine 1934, Karl Orf otkrio je u jednoj antikvarnici u Vircburgu zbirku rukopisa iz 13. vijeka, pronađenih u bavarskom manastiru Benediktburen, nedaleko od Minhena, danas poznatu kao “Burana kodeks”. Inspirisan pjesmama stvorio je djelo koje posjeduje magiju i misteriju srednjeg vijeka. Dvadeset četiri teksta koje je kompozitor izabrao zvuče moćno zahvaljujući majstorskoj upotrebi velikog orkestarskog ansambla. “Karmina Burana” je prvi dio muzičko-scenske trilogije “Trijumfi”, koju je kompozitor radio duže od petnaest godina.

Njena bliskost današnjem čovjeku manifestuje se, u najmanju ruku, tako što se i ljudima koji nijesu iz svijeta klasične muzike uvlači pod kožu …

Vesko Pejović