Cetinje :: Moj grad

Izložba djela Pabla Pikasa na Cetinju

Posted on 07. May, 2015 by Vesko Pejović in Iz kulture

U organizaciji Narodnog muzeja Crne Gore i Galerije Osten iz Skoplja Izložba Pablo Pikaso – crteži, grafike, keramika (iz kolekcije Galerije Osten iz Skoplja), pred velikim brojem ljubitelja umjetnosti, otvorena je u četvrtak, 30. 04. 2015. godine u 20 h u Crnogorskoj galeriji umjetnosti Miodrag Dado Đurić. Na izložbi je predstavljeno 50 radova a vrijeme trajanja izložbe je 30.4 – 30.10.2015. Prisutnima su se obratili Pavle Pejović, direktor Narodnog muzeja Crne Gore, Mi­ce Jan­ku­lov­ski vlasnik ga­le­ri­je „Osten” i Mirjana Dabović Pejović, direktorica Umjetničkog muzeja Crne Gore. Pa­vle Pe­jo­vić je između ostalog naglasio da izložena ko­lek­ci­ja Ga­le­ri­je „Osten” pred­sta­vlja iz­u­ze­tan do­ga­đaj jer, pr­vi put u Cr­noj Go­ri u ovom obi­mu ima­mo ra­do­ve Pa­bla Pi­ka­sa (1881-1973), dok je Mi­ce Jan­ku­lov­ski  ve­li­ko za­do­volj­stvo što se ova ko­lek­ci­ja pr­vi put iz­la­že baš na Ce­ti­nju simbolično povezao sa obi­lje­ža­va­njem 70 go­di­na po­sto­ja­nja „Oste­na” ko­ji je po­čeo kao me­di­jum za ka­ri­ka­tu­ru i či­ji je je­dan od pet osni­va­ča Va­si­li­je Po­po­vić Ci­co, po­zna­ti cr­no­gor­ski, od­no­sno ma­ke­don­ski sli­kar, ka­ri­ka­tu­ri­sta i sce­no­graf. Za kraj ovog priloga,  za Vas poštovani čitaoci, zahvaljujući ljubaznoj pažnji Branke Vujović, magistrantkinje dizajna, koja mi je poslala material za ovaj prilog, prenosimo tekst  iz kataloga Mirjane Dabović Pejović: Umjetnik i mit “Umjetnost je laž koja čini da shvatimo istinu.” – Pablo Pikaso Pablo Pikaso (1881-1973.) bio je i do danas ostao intrigantna i bez sumnje jedna od najuticajnijih ličnosti u umjetnosti XX vijeka. Obožavan i cjenjen, osporavan od mnogih ovaj harizmatični Španac ostavio je dubok trag na savremenu kulturu i društvo u globalnim okvirima, do te mjere da njegova djela ne prestaju da privlače pažnju javnosti i danas – kako stručnu, kroz nova čitanja pojedinih njegovih faza tako i laičku – ljubitelje i poštovaoce njegove umjetnosti. U popularnoj kulturi njegovo ime je postalo sinonim za umjetnika – genija. Njegov buran život koji su obilježili gubitak osoba koje su mu bile bliske, mnogobrojne skandalozne ljubavi – žene ili ljubavnice (koje su često bile žrtve njegove prgave naravi), tragična ratna zbivanja u Evropi sve to uticalo je na njega lično a posredno i na promjene u njegovom stilu, dok su njegove slike (poput Gospođica iz Avinjona iz 1907. za koju je Ambroaz Volar (Ambroise Vollard), jedan od najvećih kolekcionara i galerista XX vijeka rekao da je, “djelo ludaka” ili kasnijih kubističkih radova) promjenile tok umjetnosti XX vijeka[1][1]. Boja je slijedila promjene njegovih emotivnih stanja –“slikao je sve u plavom ili u ružičastom upravo zato što je smatrao da se boja ne razlikuje od crteža, da je intelektualna, a ne čulna činjenica”[2][2] – od osjećanja usamljenosti, tuge, preko izolacije manifestovane sumornom atmosferom “hladne” plave faze, da bi u narednoj etapi rasvjetlio paletu (ružičasta faza) pa bogalji i siromasi mjesto ustupaju žonglerima, arlekinima, ekvilibristima kojima je bio fasciniran. Osim motiva često mijenja radikalno i način slikanja, a upravo slike iz ružičastog perioda će mnogo kasnije dostizati vrtoglave cifre na aukcijama (poput slike Dječak sa lulom iz 1905. koja je prodata za 104 milona dolara dok je slika Akt, zeleno lišće i bista iz 1932. godine na kojoj je predstavljen portret njegove ljubavnice Mari-Terez Valter, oborila svjetski rekord sa 106,5 milliona dolara). U prvim godinama, dok “je još bio provincijalac koji vjeruje u ideale” (Đ.K. Argan) nalazio je inspiraciju u djelima Edgara Dega (Edgar Degas) (scene iz bordela) zbog njegovog “neumornog plastičko-crtačkog istraživanja, još više Tuluza Lotreka zbog snažnog smisla za društvenu kritiku, a možda iznad svih Pivi de Šavana zbog elegičnog klasicizma i širine duha velikih dekorativnih kompozicija”. Ubrzo potom inspirisan izložbom Iberijske skulpture koju je vidio u Luvru kreće u novu avanturu koja je izroditi jedan novi jezik – “sirovi” i “primitivni” izraz, što će ga odvesti ka potpuno novom tretmanu prostora i postepenom dekomponovanju formi a ubrzo potom prerasti u kubizam. Tokom svoje duge karijere oprobao se u brojnim tehnikama – uspješno savladavajući vještine skoro svih medija – od crteža, slikarstva, grafike (najčešće bakropis i litografija), preko skulpture do keramike, a bio je sklon i eksperimentima (crtajući šećernom vodom, uz upotrebu asfaltnih lakova) kao i bavljenju fotografijom koja mu je “otvorila sasvim nove poglede prema mogućnostima skulpture”[3][3] ali je bila važna i kao predložak za rad, dok kolekciju njegovih djela upotpunjuje izvanredna zbirka njegovih portreta koje su načinili Irving Pen (Irving Penn), Men Rej (Man Ray), Brasai (pseudonim Gyula Halász-a) i mnogi drugi fotografi. Ovaj svestrani umjetnik ostavio je impresivan opus od preko 40. 000 djela koja bez obzira na period ili tehniku u kojoj su nastala odišu snagom, spontanošću i lakoćom gesta i neposrednošću emocije istinskog talenta. Njegovi radovi i danas pobuđuju veliku pažnju, nerijetko i uzburkavaju javnost[4][4], i inspirišu mnoge umjetnike: muzičare (album Majlsa Dejvisa A Kind of Blu, koji mnogi smatraju najznačajnijim džez albumom ikada, inspirisan je Pikasovom plavom fazom; jedna od pjesama Dejvida Bouvija na albumu Reality iz 2003. zove se Pablo Pikaso), arhitekte (Antoni Karo, koji je zajedno sa Normanom Fosterom autor čuvenog Londonskog Milenium mosta je bio inspirisan njegovim skulpturama i kolažima) ili britanskog umjetnika Dejvida Hoknija (David Hockney) kome je Pikaso bio inspiracija tokom čitave karijere, pa sve do izložbe u Sači galeriji u Londonu koju je kurirala Rebeka Vilson a koja je nosila naziv Inspirisano Pikasom… U kolekciji galerije crteža Osten iz Skoplja nalazi se 74 Pikasovih radova iz različitih faza, od crteža, preko slika i grafika do keramika i plakata na kojima je umjetnik intervenisao. Izbor za izložbu u Crnogorskoj galeriji Miodrag Dado Đurić sačinjen je sa idejom da predstavi najzanimljivija djela kako bi gledalac mogao da osjeti snagu i upečatljivost izraza ovog umjetnika kroz raznolikost njegovog opusa. “Umem da sviram na više instrumenata” – jednom je rekao svom prijatelju i galeristi, piscu Danielu Henriju Kanvajleru (Daniel Henry Kahnweiler) aludirajući na mnoštvo tehnika koje je koristio. Iako se njegov stil mijenjao tokom godina crtački tretman figure iz plave i ružičaste faze prenosi se i na radove iz kasnijih faza i sasvim je “mogao da pogoduje prenosu tada karakterističnih motiva u područje grafike” kojoj se ponovo vraća u kasnijim godinama, nakon udaljavanja od kubističkog perioda.[5][5] Na većini djela, a posebno na grafikama i crtežima najčešće se pojavljuje ženski lik ili figura, koja posebno kada su u pitanju predstave intimnih trenutaka između slikara i modela kao da sugeriše “skrivene priče iz njegovog života, kao da upravo u grafici i crtežu odaje svoje erotske maštarije…”[6][6] Erotski crteži odišu sirovom emocijom, tjelesnom željom, požudom i potrebom za zadovoljenjem primarnih ljudskih nagona. Ponekada je ta seksualnost simbolička i groteskna kao kod radova iz serije Tauromahija u kojima borba sa bikom označava istovremeno i njegovu neprekidnu konfrontaciju sa ženama i potrebu za dominacijom. Nerijetko su umjetnik i njegov atelje poprište “ljubavnih okršaja” koji otjelotvoruju strasne relacije, uz krajnje upadljivu, skoro neugodnu, dominaciju genitalnih organa. Nedavna istraživanja pokazuju da je bio upoznat sa stilom japanskih erotskih printova poznatih kao shunga, a čak je nekoliko imao u svom ateljeu, tako da se njihovom komparacijom može uočiti sličnost u kompoziciji, ali i ogoljavanju, skoro vulagarizovanju, seksualnog čina. Nadahnut mediternaskom atmosferom u vrijeme boravka u Valuiru (Valluire), sredinom 40tih godina, na francuskoj rivijeri počeo je raditi keramiku. Iz radionice Madura, koja i danas izgleda onako kako je on ostavio[7][7] (Madoura céramique) je do početka 70tih godina izašlo je preko 9000 komada grnčarije – u početku je radio samo tanjire i činije, a potom i zahtjevnije predmete složenijih oblika, sa mitološkim temama, motivima životinja, scenama koride… koji danas dostižu visoke vrijednosti na aukcijama. Tokom poslednjih 10 godina interesovanje za Pikasovu keramiku je u porastu, zahvaljujući činjenici da su cijene znatno niže u odnosu na ostala njegova djela, a nerijetko i zbog toga što kolecionari žele da kupe i slike i keramiku nastalu u isto vrijeme.[8][8] Pablo Pikaso, ličnost sa izrazitom aurom, mediteranac vrele krvi, trendseter i bonvivan, čiji je život bio obilježen raskošnim zabavama, druženjem sa predstavnicima intelektualne i umjetničke elite, ali i bogatašima koji su kupovali njegove radove, očaravao je svojom beskrajnom nesputanom energijom, ostaće upamćen i kao osoba prema kojoj su oni koji su ga poznavali imali ambivalentan odnos. “I dalje sam zadivljen kako se u jednoj osobi može naći toliko opozitnih osobina: ekstremna lojalnost, ekstremna nelojalnost, ekstremna ljubaznost, ekstremna okrutnost, ekstremna velikodušnost, ekstremna škrtost, ali samo ukoliko se to odnosilo na njegovu porodicu. Koristio je novac da bi kontrolisao svoje najbliže. Mnogi koji imaju toliko različitih osobina završe u ludari. On je završio kao genije.”[9][9] – Džon Ričardson (John Richardson). Uprkos svemu, voljeli ga ili ne, njegova genijalnost će zauvjek ostati sinonim za njegovo ime.

ZA KRAJ, EVO I LINKA KOJI NAM JE POSLALA DIANA A NA KOJEM IMATE MNOGO TOGA O OVOM GENIJALNOM UMJETNIKU:

https://www.artsy.net/artist/pablo-picasso
PRILOG PRIPREMIO VESKO PEJOVIĆ