Cetinje :: Moj grad

Kraljevsko pozorište “Zetski dom”, srijeda 11.09. 20h: SLAVOJ ŽIŽEK: DOBRO DOŠLI U DUHOVNO ŽIVOTINJSKO KRALJEVSTVO

Posted on 23. Feb, 2011 by Vesko Pejović in Gradske aktuelnosti, Najava kulturnih dešavanja

Anton Podbevšek Teatar je prvo profesionalno pozorište u istoriji Novog Mesta i najmlađe profesionalno pozorište u Republici Sloveniji čiji je osnovni izazov angažovano i savremeno postaviti na scenu »antagonizme« i »prelome« u različitim društvima, okolnostima, ukusima i mentalitetima. Jednakovredan status imaju želja i ambicija da se ti svetovi prikazuju u različitim žanrovima i rodovima – pretpostavke da se ujednače odnosi između masovne i elitne kulture. Ime Antona Podbevška, prvog slovenačkog avangardista, simbolički znači da su istraživanje, hrabrost, koncept nove publike, identitetni rez za svakog autora odnosno stvaraoca koji deluje u APT-ovoj umetničkoj i teoretskoj mreži.

SLAVOJ ŽIŽEK: DOBRO DOŠLI U DUHOVNO ŽIVOTINJSKO KRALJEVSTVO

Anton Podbevšek Teatar iz Novog Mesta je 25. maja 2013. godine prviput na svetu unutar  izvođačkih umetnosti izveo delo Slavoja Žižka – Dobro došli u duhovno životinjsko kraljevstvo. Predstava nosi naziv Žižkovog odličnog teksta o ideologiji svakidašnjeg života, koji je referentno vezan na poglavlje iz Hegelove Fenomenologije duha (Duhovno životinjsko kraljevstvo i prevara ili stvar sama po sebi).

Hegel je tom sintagmom nazvao moderna civilizovana društva gde su »ljudske životinje« – pojedinci koji sudeluju u zapletenoj mreži civilnog društva – uhvaćene u sebičnu interakciju i sve potrebe zajednice podređene su ličnim interesima pojedinaca. Opisano društveno stanje istovremeno ne dovodi do eventualnog ishitrenog zaključka – da ljudi na neki način »regresujemo« na nivo životinje –, nego da civilno društvo više nego ikada pre u istoriji čovečanstva strukturišu tržišna i izlučna pravila, koja razaraju društvo. Liberalni manjak solidarnosti i posledični raspad društva najbolje sažima priča iz predstave koju u delu Lenjinov izbor vrhunski izvede Slavoj Žižek – o dvojici belaca u pustinji kojima se iznenada počne da približava gladan lav, prvi se uplaši, a drugi počne polako da obuva svoje patike za trčanje. Tada ga prvi upita: »Ali zašto to radiš? Zar ne znaš da je lav brži od čoveka?« Drugi mu odgovori: »Nemam nameru da prestignem lava – nego tebe!«

Gestus predstave je strukturiran kao montaža primera, simptoma, ideoloških fenomena prošlog i savremenog, koji su plod rada »ljudske životinje«, kao što su: institucionalni zločini, totalitarizam, demokratija, rasizam, antisemitizam, birokratizam, kinder jaje, humor, intimizam, seksualnost, prehrambena industrija, Hičkok, zločin, holokaust itd. Za primer Žižkovih »parabola« odnosno »lekcija« navedimo zaključak iz sledeće anegdote: Sudeći prema poznatoj anegdoti, neki nemački oficir je za vreme drugog svetskog rata posetio Pikasa (Picasso) u njegovom pariskom ateljeu; tamo je video »Gerniku« i šokiran modernističkom »haotičnošću« slike upitao: »Da li si ti to napravio?« Pikaso je mirno odgovorio: »Ne, Ti si to napravio!« Danas mnogi liberali, suočeni sa nasilnim izgredima kao što je bilo pljačkanje u pariskim predgrađima, pitaju tih nekoliko preostalih levičara, koji još uvek veruju u radikalnu društvenu transformaciju: »Zar to nisi uradio ti? Da li je to ono što hoćeš?« A odgovoriti treba u Pikasovom stilu: »Ne, ti si to napravio! To je rezultat tvoje politike!«

Nakon Brehtovog Me-Ti/Knjige promena, Badjuovog Dvadesetog veka, izvedenog na novomeštanskom velodromu, Žižkov Dobro došli u duhovno životinjsko kraljevstvo je treći APT-ov projekat iz ciklusa »Najveći neprijatelji divljih slonova su pripitomljeni slonovi«.

NASTUPAJU:

KONCEPT I REŽIJA: Matjaž Berger

MUZIKA: Peter Penko

SCENOGRAFIJA: Marko Japelj

KOREOGRAFIJA: Magdalena Reiter

KOSTIMOGRAFIJA: Alan Hranitelj

DRAMATURGIJA : Jela Krečič

OBLIKOVANJE ZVUKA: Uroš Bon

OBLIKOVANJE SVETLA: Simon Žižek

OBLIKOVANJE VIDEA: Gašper Brezovar

LEKTURA: Barbara Rogelj

ADAPTACIJA TEKSTA: Matjaž Berger

ASISTENTI ADAPTACIJE TEKSTA: Mitja Sočič, Andreja Kopač

FOTOGRAFIJA U PREDSTAVI: Anka Bulovec

ASISTENT REŽIJE: Mitja Sočič

MASKA: Mateja Bajda

GARDEROBA: Nataša Recer

INSPICIENTI: Andrej Berger, Mitja Sočič

PRODUKCIJA: Anton Podbevšek Teater

—————————————————————–

U četvrtak, 29. 08. 2013. godine u 20^h u Ateljeu DADO na Cetinju biće otvorena izložba fotografija Milana Pešića.

Izložba je realizovana u saradnji sa Centrom za kulturu iz Leksanda, Švedska.

U srijedu, 4. 09. u 11^h biće održan razgovor o djelu Milana Pešića u kome će učestvovati Jovica Marčeta, producent izložbe, knjige Crnom Gorom, dokumentarnog filma o Milanu Pešiću i Lazar Pejović, profesor fotografije na FLU Cetinje.

Milan Pešić 1924 – 2009.

Rođen u Crnoj strani u blizini Danilovgrada.

Djetinjstvo i mladost proveo u Drenovcu, blizu Dečana.

1941. zarobljen i deportovan u italijanski logor

1943. pridružio se Narodno-oslobodilačkoj armiji

Od 1946. bavi se fotografijom

1947. jedan od osnivača Foto kluba „Titograd“

1950-1951. reporter za Filmske novosti iz Slovenije

1954 – 1961. freelance reporter za dnevne novine „Pobjeda“

1961 – 1987. freelance reporter za Radio Televiziju za Crnu Goru, Sandžak i Dubrovnik

Nagrade:

1962. i 1965 – Trinaestojulska nagrada

1971. Nagrada Internacionalni majstor fotografije

1973. Majstor fotografije, Foto Savez Jugoslavije

1993. Nagrada Foto Saveza Jugoslavije za životno djelo

2000. Nagrada Udruženja novinara SRJ za životno djelo

„Može se reći da nema predjela u Crnoj Gori u koji nije zašao. Sa osjećanjem naklonosti i divljenja bilježio je pitoreskne ruralne predjele, događaje i posebno portrete gorštaka. Serija ovih portreta svakako spada u jedan od najupečatljivijih fotografskih djela Milana Pešića. Čvrsto modelovani, spontani i autentični oni su doživljenii kao integralni dio predjela iz kojeg potiču, kao neka vrsta antropološke studije o odnosu pejzaža i fizionomije ljudi koji ga nastanjuju. I mada većina fotografija kada se posmatraju sa vremenske distance izgledaju klasično, kao „stereotipi fotografske prošlosti“ jednog vremena, one predstavljaju značajno svjedočanstvo o trenucima kada su snimljene gradeći jedan vizuelni dokumentarni kontekst, posebno imajući u vidu da u Crnoj Gori sistematizovane fotografske arhive, van stručnih oblasti, praktično ne postoje.

Rad Milana Pešića karakteriše neka vrsta optimističnog humanizama, što se pogotovu čita u njegovim komentarima u pomenutoj knjizi. Ipak, on nikad ne idealizuje ljudsku prirodu. Ovaj odnos  se najbolje ogleda u snimcima scena zabilježenih u dramatičnim situacijama  poput kolone koja kroz sniježne nanose nosi povrijeđenog u bolnicu.

One nastavljaju da privlače pažnju i podsjećaju na minule godine i zbivanja i „pošto se taj događaj završio“, dajući neku vrstu besmrtnosti (i važnosti) koju možda bez fotografovog „intervenisanja“ nikada ne bi imao. U njegovim snimcima se snažno ogleda životnost trenutka ali i duh vremena – gledajući ove snimke, posmatrač – barem onaj u srednjim godinama ili stariji – mnoge od snimljenih prizora prepoznaje kao moguće sjećanje – ali isto tako je svjestan da takve scene najvjerovatnije nikad više neće vidjeti.

Iako možda nije bio upoznat sa autorskim stavovima velikih svjetskih fotografa koji su mu prethodili, u Pešićevom  radu je moguće prepoznati mnoge značajne odrednice fotografskih praksi sredine XX vijeka, od američkog formalizma, fotožurnalizma i life fotografije. “Prava fotografija ne traži objašnjenje, niti može biti sadržana u riječima” – govorio je legendarni fotograf veličanstvenih predjela američkog zapada Anselm Adams. Mnoge Pešićeve mogu biti dostojna paralela upravo Adamsovim snimcima. Iako fotografije zapravo ne trebaju objašnjenje niti tumačenje komentari koji su dati u knjizi su dragocjeni jer približavaju situaciju, čineći sliku još kompletnijom i kompleksnijom. Snimak usnulog djeteta u bisagama nazvan Vranac mi kolijevka – vjetar uspavanka sublimira autorov izuzetan osjećaj za izdvojeni trenutak i magičnost situacije i sposobnost da percipira jedinstvenost trenutka.(Iz autorovog komentara saznajemo da je snimaknačinjen u poslednjem trenutku neposredno prije nego što se dijete probudilo.) Poetičnost i spontanost ovaj snimak čine univerzalnom i arhetipskom predstavom čiste emocije.

Veliki dio njegove zaostavštine koja broji oko 150.000 snimaka, desetak kraćih filmova, a čiji je popis pravio sam autor neposredno prije smrti kao i veliki broj novinskih članaka i reportaža ilustrovanih njegovim fotografijama, ostao je u njegovom domu u Bijeljini gdje je proveo godine nakon što je otišao u penziju. I pored više inicijativa, taj materijal nikada nije klasifikovan niti arhiviran niti je dobio adekvatan tretman zbog izostanka razumijevanja i podrške releventnih institucija kulture u Crnoj Gori. Vremenom, ove arhive će vjerovatno biti trajno izgubljene ili nedostupne, čime će se onemogućiti sagledavanje opusa Milana Pešića kao autora koji je značajno uticao na razvoj fotografije i dokumetnarnog filma u Jugoslaviji. Time bi bio izgubljen i fotografski dokumentarni materijal relevantan za niz naučnih oblast u kojem Crna Gora i onako oskudijeva.” – zapisala je u tekstu koji prati izložbu istoričarka umjetnosti Mirjana Dabović Pejović.

Izložba će trajati do 10. 09.

—————-

U petak, 16. 08. 2013. godine u 20^h u Crnogorskoj galeriji umjetnosti Miodrag Dado Đurić biće otvorena izložba Osten, izbor iz Muzeja crteža.

U postavci izložbe biće predstavljeni između ostalih autora radovi :

Marine Abramović, Piera Alešinskog, Karela Apela, Armana, Žan Arpa, Enrika Baja, Jozefa Bojsa, Žorža Braka, Maksa Bila, Anke Burić, Mersada Berbera, Aleksandera Kaldera, Sesara Baldaćinija, Gligora Čemerskog, Lin Čadvik, Eduarda Čilide, Đorđa De Kirika, Hrista Javačeva Kristoa & Žan Klod, Jože Ciuhe, Gistava Kurbea, Miodraga Đurića Dada, Onore Domijea,  Ežena Delakroa, Sonje Delone Terk, Gudmundur Gudmundsona Eroa, Zlatka Glamočaka, Ričarda Hamiltona, Hansa Hartunga, Horsta Jansena, Dragana Karadžića, Oskara Kokoške, Vilema De Kuninga, Sol Le Vita, Ljube Popovića, Vladimira Makuca, Roberta Mate, Huana Miroa, Anri Matisa, Edvarda Munka, Eda Murtića, Denisa Openhajma, Orlan, Pavla Pejovića, Ordana Petlevskog, Pabla Pikasa, Dmitrija Prigova, Rembranta Van Rijna, Mima Rotele, Marka Tobija, Antonija Tapiesa, Viktora Vazarelija, Vladimira Veličkovića, Emilija Vedove, Toma Veselmana, Kamija Pisaroa, Jana Tingelija, Zorana Antonia Mušiča, Dimitra Avramovskog Pandilova, Morisa Utrila, Roberta Indijane, Roja Lihtenštajna, Branka Miljuša, Uroša Toškovića i Endija Vorhola.

Autorke postavke su istoričarke umjetnosti Ljiljana Zeković, Mirjana Dabović Pejović i Ana Ivanović.

Urednica kataloga je Kornelija Koneska.

„Počeci Ostena sežu u 1945. kada je formiran satirični bilten, a potom i istoimeni časopis. 1969. godine osnovana galerija karikature a zatim crteža u okviru koje se organizuju godišnje izložbe. Različiti načini akvizicije – razmjenom i poklonima (u okviru dva programa – bijenale crteža i bijenale nagrađenih autora koje obuhvata koncept artist in residence), otkupima direktno od autora ili na aukcijama, značajno su obogatili fond radovima različitog kvaliteta. Prvobitno usmjerena samo na radove na papiru galerija Osten je vremenom proširena djelima realizovanim u drugim tehnikama na papiru – crtežom i grafikom, ali i radovima na platnu, skulpturama u terakoti, keramici, fotografijama, instalacijama. Ova specifična galerija crteža kao svoju glavnu misiju u afirmaciji već potvrđenih umjetničkih vrijednosti neposredno prati i afirmiše aktuelna kretanja na domaćoj i intenacionalnoj umjetničkoj sceni, stimulišući umjetničku produkciju zahvaljujući nagradama i otkupima radova. Nadgradnja ove izuzetno dinamične galerije a svakako i najambiciozniji segment je muzej crteža u okviru kojeg će biti predstavljen veći dio izuzetno bogatog fonda koji se svakodnevno uvećava.

Realizovanjem projekta formiranja muzeja crteža će dodatno afirmisati ovu značajnu, vrlo dragocjenu privatnu kolekciju koja broji preko 5.000 predmeta, a na osnovu kojih je moguće pratiti relevantne promjene na polju moderne i savremene umjetnosti. Najbrojniji su autori koji su zastupljeni sa po jednim ili nekoliko radova, koji možda nije uvjek tipičan i na prvi pogled prepoznatljiv.  Posebno treba izdvojiti grupu umjetnika među kojima su Viktor Vazareli, Pablo Pikaso, Jože Cijuha, Gligor Čemerski, Dimitar Avramovski Pandilov, Salvador Dali koji su u kolekciji predstavljeni je sa po nekoliko destina radova iz različitih faza, od kojih je moguće koncipirati samostalne izložbe – specifične mini retrospektive. Pored pomenutih velikih imena sa svjetske umjetničke scene među kojima su i Marina Abramović, Mimo Rotela, Vilijem de Kuning, Kristo i Žan Kler, Edvard Munk, Rembrant van Rijn, Anri Matis, Đorđo de Kiriko, Jan Arp, Žorž Brak, Aleksander Kalder, Huan Miro…  brojni su i umjetnici koji su obilježili jugoslovensku umjetničku scenu XX i XXI vijeka – Miodrag Đurić Dado, Vladimir Veličković, Vladimir Makuc, Zoran Mušič, Branko Miljuš, Mersad Berber, Edo Murtić … u zbirci su prisutni  radovi sasvim mladih autora, od kojih su mnogi dobitnici neke od nagrada, a kojima je saradnja sa Ostenom svojevrsna promocija i afirmacija van lokalnih okvira.

Kolekcija kao što je ova koja ima pretenzije ali i predispozicije da vremenom preraste u vrlo ozbiljan muzej papira i kao mjesto za stručno obrađivanje i prezentiranje predmeta predstavlja odraz svijesti o značaju i uticaju umjetnosti na formiranje kvalitenog doživljaja umjetnost. U skladu sa savremenim zahtjevima novih umjetničkih praksi i umjetničkim kretanjima usmjerenim ka eksperimentu i istraživanju muzej treba da u korak sa zahtjevima publike, što se potvrđuje kroz proširivanje medija. Pored mogućnosti da se stručna ali i šira javnost kontinuirano upoznaje sa djelima iz ovog fonda kroz buduću stalnu postavku i periodične izložbe i brojne prateće aktivnosti posredno je izuzetno značajan edukativni segment kojim će se posebno mlađoj publici omogućiti praćenje zbivanja na svjetskoj i domaćoj sceni.“ – zapisala je u katalogu izložbe istoričarka umjetnosti  Mirjana Dabović Pejović.